Hippe bordenwasser wordt fietsactivist
29 juli 2007 - Pete Jordan schreef een succesvol
boek over zijn ervaringen als bordenwasser en werkt nu aan zijn
volgende boek. “Ik vroeg aan mijn vrouw of ik voor mijn verjaardag
ontslag mocht nemen om aan een boek over fietsen in Amsterdam te
gaan werken. En ze zei ja, dus nam ik ontslag”.
Jordan werkte jarenlang aan een missie om borden te wassen in alle
vijftig staten van de VS en schreef er een hilarisch boek over.
Aan het einde van het boek is hij verhuisd naar Amsterdam, maar
is het onzeker of hij kan blijven. Dankzij zijn Ierse achtergrond
heeft hij een EU-paspoort, maar zijn vrouw kan alleen een verblijfsvergunning
krijgen als hij haar kan onderhouden.
Wat is er sindsdien gebeurd?
“Nou dat komt allemaal in mijn volgende boek, dus ik weet
niet hoeveel ik al wil prijsgeven (lacht). Ik vond een baan als
schoonmaker en wist die baan te houden. Ik had een baan nodig om
te zorgen dat mijn vrouw hier legaal kon verblijven. Dus ik hield
die baan totdat ze legaal was”.
“Toen heb ik aan mijn vrouw gevraagd of ik voor mijn verjaardag
ontslag mocht nemen om aan een boek over fietsen in Amsterdam te
gaan werken. En ze zei ja, dus nam ik ontslag. Een dag of drie daarna
kwam ik erachter dat ze zwanger was. Ik werkte nog twee maanden
aan het boek, maar toen realiseerde ik me dat geen enkele uitgever
het ooit zou kopen”.
Uitgevers waren echter wel geïnteresseerd in een boek over
zijn ervaringen als bordenwasser, en er moest brood op de plank
komen. “Dus deed ik het Dishwasher boek eerst”.
Jordan was naar Amsterdam gekomen vanwege een studie urban
planning aan de UvA. Nadat hij zich verwond had toen hij in
Pittsburgh met zijn fiets tegen een belachelijk steile verkeersdrempel
was gereden, realiseerde hij zich dat er ambtenaren zouden moeten
zijn die naar het vervoer kijken met de blik van iemand die geen
auto rijdt.
In Amsterdam weerhield de taalbarrière hem ervan om zo’n
baan te vinden. Wel werd hij actief voor de Fietsersbond. Hij schrijft
een column in het ledenblad OEK en helpt met de verspreiding - de
hele oplage van 5.000 wordt door vrijwilligers bezorgd.
In één van zijn columns beschrijft hij hoe meer en
meer toeristen fietsen huren. Veel Amsterdammers klagen over fietsende
toeristen, die vaak het verkeer ophouden en bijna-ongelukken veroorzaken.
Jordan: “Ja, maar ik zie ze veel liever op een fiets dan,
zeg, in een huurauto”.
Jordan heeft meegedraaid in een groep van de Fietsersbond die zich
bezighoudt met vragen zoals hoe breed fietspaden zouden moeten zijn
of hoe kruispunten zouden moeten werken. Ze keken ook naar het stuk
Amstel tussen de Munt en de Blauwbrug, dat voor fietsers erg gevaarlijk
is. Het is de bedoeling dat het opnieuw wordt ingericht.
WITTE FIETSENMYTHE
Naast zijn activiteiten voor de Fietsersbond doet Jordan onderzoek
voor zijn nieuwe boek over fietsen in Amsterdam. Eén van
de onderwerpen waar hij zich in verdiept is het witte fietsenplan
dat provo Luud Schimmelpennink in 1965 presenteerde. Het idee was
om gratis fietsen beschikbaar te stellen als middel om vervuiling
tegen te gaan.
Jordan: “In de Verenigde Staten bestaat een mythe over hoe
succesvol dat plan was. Maar ik heb met Luud Schimmelpennink gepraat
en ik heb alle originele kranteberichten erover gelezen. En het
was eerder een idee, mensen vonden dat zoiets op grote schaal ingevoerd
zou moeten worden”.
“Mijn zwager woonde eind jaren zestig in Amsterdam. Ik vroeg
hem, ‘kan je je de witte fietsen herinneren’, en hij
zei, ‘oh ja, die waren overal, er waren er honderden’.
En ik zei, ‘echt waar, want uit mijn onderzoek blijkt dat
er nooit honderden waren, er waren er waarschijnlijk nooit meer
dan drie of vier tegelijk’. Dus zelfs een ooggetuige was in
de mythe gaan geloven”.
Een ander verhaal dat in het boek komt gaat over hoe Jordan en
zijn vrouw een fietsenwinkel in Amsterdam Noord gaan kopen. De eigenaar
is van plan om op 1 januari met pensioen te gaan.
“Een aantal jaar geleden vroeg mijn vrouw me om haar te helpen
met het plakken van haar band. Dus ik vroeg, ‘kan je geen
band plakken?’ En ze zei, ‘ja hoor, maar je moet me
helpen’. Nou, ze kon dus geen band plakken. En toen vertelde
ze me dat ze fietsenmaker wilde worden. ‘Maar je kan niet
eens een band plakken!’ Maar ze ging naar een fietsenwinkel
in de Jordaan, waar ze haar een stageplek gaven, en ze leerde het
vak in zes maanden. Daarna kreeg ze een baan, en nu wordt ze eigenaar
van haar eigen winkel”.
WALDORF-ASTORIA
Voordat Jordan naar Amsterdam verhuisde deed hij onderzoek naar
de voortrekkersrol die bordenwassers hadden gespeeld in arbeidsconflicten
in de jaren dertig en daarvoor. Hij eerde ze door met tape vellen
papier op te hangen op historische plekken, met teksten zoals: “Op
deze plek gooide in 1934 bordenwasser Ramon Bolasques de ruiten
in van het Waldorf-Astoria tijdens een staking van de bond van culinaire
arbeiders”.
Na de tweede wereldoorlog werd de Hotel Employees and Restaurant
Employees International Union “in feite overgenomen door de
maffia uit Chicago. De maffia had alle touwtjes in handen. De bond
garandeerde een levenslang salaris. Als iemand de gevangenis inging
vanwege andere maffiadingen, dan nog kreeg die iets van 150.000
per jaar van de bond. Dus dit had niets meer te maken met de rechten
van werknemers”.
Op een gegeven moment ging Jordan naar het vakbondskantoor in Chicago
om het archief te bestuderen. “De man die ze stuurden om me
te woord te staan kwam recht uit de Sopranos, met een ring aan zijn
pink en zo, die zei: ‘wat moet je?’ Ik zei, ‘ik
probeer onderzoek te doen’. En hij zei, ‘nee, nee, nee,
daar komt niets van in’. Ik heb maar niet aangedrongen”.
Uiteindelijk heeft justitie orde op zaken gesteld in de horecabond,
die zich nu weer bezighoudt met de belangen van werknemers. De bond
behaalde een belangrijke overwinning in Las Vegas, waar nu de bestbetaalde
bordenwassers van Amerika werken.
In Chicago is de bond betrokken bij een staking in het Congress
Plaza Hotel die al jaren duurt. Eerder deze maand kwam de Democratische
presidentskandidaat Barack Obama langs om even mee te lopen in de
picket line en solidariteit te tonen met de stakende bordenwassers,
kamermeisjes en ander personeel. “OK? Nou dat is fantastisch”,
reageert Jordan.
ARTIS JAARKAART
Momenteel geeft Jordan interviews en komt hij op tv om Dishwasher
te promoten. In het boek beschrijft hij hoe hij als bordenwasser
niets te maken wilde hebben met journalisten, omdat ze belachelijke
stukjes over hem schreven die half verzonnen waren. Toen David Letterman
hem vroeg voor zijn show, stuurde hij een vervanger die deed alsof
hij Jordan was.
“Het verschil is dat ik toen gewoon iemand was die zijn eigen
leven leefde en zijn eigen ding deed. Ik wilde mijn gezicht niet
in de krant, want als je dan ergens naar een baan als bordenwasser
solliciteert dan weet iedereen daar wie je bent. Ik probeerde niets
te promoten. Nu wel, ik probeer dit boek te promoten. En ik voel
me er nu meer bij op m’n gemak”.
Hij werd zelfs weer uitgenodigd voor de Letterman Show. “Toen
het boek uitkwam stuurde mijn uitgever ze een exemplaar. De producer
zei nee. Maar twee weken geleden kregen we een telefoontje van ze
dat David zelf het boek had gelezen en het erg leuk vond, en dat
hij me in zijn show wilde”.
Dit keer moest Jordan zijn identiteitskaart aan de producer laten
zien om te bewijzen dat hij geen stand-in was. Letterman zei zelfs
dat hij hem misschien live zou vragen om zijn identiteitskaart te
laten zien. “Ik was van plan om ze mijn jaarkaart van Artis
te laten zien. Ik had hem op zak”.
Andere activiteiten van Pete Jordan:
-
Jordan heeft een verzameling van bijna 300 geplastificeerde
macaroni-met-kaas doosjes van 190 verschillende merken, de meeste
met een aantekening van de plaats en tijd van aanschaf. Macaroni
met kaas was zijn favoriete eten in Amerika, maar valt in Amsterdam
niet te krijgen. De doosjes - vaak met een foto van hoe het
eten eruit moet zien - worden momenteel tentoongesteld in een
boekwinkel in Portland, Oregon, die ook overweegt om ze als
boek uit te brengen. Jordan denkt erover om in Amsterdam een
galerie te zoeken die ze tentoon wil stellen.
-
In zijn dagen als bordenwasser publiceerde Jordan een zine
getiteld Dishwasher. Op een gegeven moment had hij zo’n
10.000 abonnees.
-
Eén nummer van de Dishwasher zine was een 7’’
getiteld ‘Music to Wash Dishes By’ met nummers van
punkbands, voorafgegaan door teksten uit een instructiefilm
uit de jaren zestig (‘Properheid is het centrale thema
van de horecasector. En properheid moet beginnen bij de werknemers’).
Nadat de eerste 3.000 exemplaren onmiddellijk waren verkocht
werden er nog 1.000 geperst. Een heruitgave is niet aan de orde,
al was het maar omdat het te ingewikkeld zou zijn om toestemming
te krijgen van alle originele bandleden. Een deel van de muziek
is wel beschikbaar op MySpace.
Er zijn nog opnames gemaakt voor een deel 2, maar de tapes lagen
in een schuurtje in New Orleans toen de orkaan Katrina kwam
en hebben waarschijnlijk twee weken lang in giftig water gelegen.
Achtergrond: Dishwasher
website; Fietsersbond
Nieuws uit Amsterdam ontvangen? Klik
hier
|
